Program profilaktyki raka szyjki macicy:
Program kierowany jest do populacji kobiet w wieku od 25 do 64 lat (do 31 października 2023 był to przedział wiekowy od 25 do 59 lat) - przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia. Badania będą przeprowadzane 1 raz na 3 lata.
Pacjentki leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne) ponownie zostają objęte skryningiem cytologicznym.
Wykonanie procedury pobrania materiału do przesiewowego badania cytologicznego odbywa się w poradni ginekologiczno-położniczej i obejmuje:
- zarejestrowanie w Systemie Informatycznym Monitorowania Profilaktyki (SIMP) z jednoczesną weryfikacją kwalifikacji do objęcia skryningiem, kobiety z ustalonej grupy wiekowej (25 - 64 lat), która zgłosi się do przesiewowego badania cytologicznego) oraz wypełnienie ankiety w SIMP.
- pobranie materiału do badania przy użyciu jednorazowego wziernika i jednorazowej szczoteczki umożliwiającej pobranie rozmazu jednocześnie z tarczy części pochwowej oraz z kanału szyjki macicy (w przypadku, kiedy próbka nie nadaje się do oceny mikroskopowej, świadczeniodawca zobowiązany jest poinformować o tym pacjentkę i ponownie pobrać materiał do badania, dopuszcza się odsetek rozmazów niemożliwych do oceny na poziomie 3% i suboptymalnych na poziomie 20%),
- rozprowadzenie pobranego materiału na całej powierzchni szkiełka podstawowego i jego utrwalenie (cytofix lub alkohol 96%),
- przeprowadzenie edukacji w zakresie prewencji nowotworu szyjki macicy,
- wysłanie pobranego materiału do pracowni diagnostycznej wyłonionej przez Fundusz w drodze postępowania poprzedzającego zawarcie umów na realizację etapu diagnostycznego Programu profilaktyki raka szyjki macicy. Materiał musi być opisany w sposób umożliwiający identyfikacje pacjentki w SIMP, np. w oparciu o nr badania nadany przez SIMP lub nr PESEL.
- w przypadku nieprawidłowego wyniku, jeśli pacjentka nie zgłosi się po jego odbiór w ciągu 3 miesięcy, konieczne jest wezwanie pacjentki, wydanie wyniku wraz z decyzją, co do dalszego postępowania - objęcie leczeniem lub, jeżeli konieczna jest weryfikacja wstępnego rozpoznania, skierowanie do odpowiedniej placówki realizującej świadczenia zdrowotne w ramach Etapu pogłębionej diagnostyki Programu,
- zalecane postępowanie w przypadku prawidłowego wyniku badania: - zalecenie ponownego zgłoszenia się na badanie po trzech latach w przypadku braku czynników ryzyka; - zalecenie wcześniejszego badania cytologicznego (po 12 miesiącach) w ramach Programu w uzasadnionych przypadkach, w szczególności kobietom zakażonym wirusem HIV, przyjmującym leki immunosupresyjne, zakażone HPV - typem wysokiego ryzyka,
Program ten zrealizować można w każdej poradni ginekologiczno-położniczej, która posiada kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Etap diagnostyczny programu realizowany jest w pracowniach cytologicznych i obejmuje:
- wykonanie oceny mikroskopowej materiału cytologicznego przesłanego przez realizatora etapu podstawowego programu i jego opisanie w systemie informatycznym (wynik badania musi być opisany w systemie Bethesda 2001,
- przesłanie wyniku do poradni, która pobrała materiał do badania, w terminie do 15 dni roboczych od daty otrzymania preparatu.
Etap pogłębionej diagnostyki - schemat postępowania:
- zarejestrowanie (wprowadzenie do bazy danych w systemie informatycznym udostępnionym przez NFZ) kobiety skierowanej do badania w ramach realizacji programu.
- wykonanie badania kolposkopowego,
- w przypadku zaistnienia wskazań do weryfikacji uzyskanego obrazu kolposkopowego - pobranie celowanych wycinków do badania histopatologicznego,
- badanie histopatologiczne pobranego w wyniku biopsji materiału,
- postawienie rozpoznania na podstawie przeprowadzonych badań,
- podjęcie decyzji dotyczącej dalszego postępowania diagnostyczno - leczniczego (skierowanie do leczenia lub określenie terminu kolejnego badania cytologicznego),
- zgłaszanie do Regionalnego Rejestru Nowotworów uzyskanych dodatnich wyników badań,
- prowadzenie elektronicznej bazy danych badanych kobiet i wyników ich badań.
Kobiety, u których rozpoznano raka szyjki macicy lub inne schorzenia wymagające leczenia specjalistycznego zostają skierowane (poza programem) na dalszą diagnostykę lub leczenie do świadczeniodawców posiadających z NFZ umowy w odpowiednich rodzajach świadczeń.
Wykaz placówek, w których można wykonać bezpłatne badania w ramach programu:
Program profilaktyki raka szyjki macicy - etap podstawowy
Program profilaktyki raka szyjki macicy - etap diagnostyczny i pogłębionej diagnostyki
Pliki do pobrania:
- Objęcie populacji programem profilaktyki raka szyjki macicy wg stanu na 01.11.2023 na Podkarpaciu oraz w Polsce (format PNG, rozmiar 15kB)
